فهرست مطالب
اگر اولین بارتان است که برای رفتن به یزد آماده می‌شوید، بهتر است از قبل تمام جاهای دیدنی این شهر را بشناسید و حتی یک خانه خشتی را هم در دل کوچه پس کوچه‌های بافت تاریخی از قلم نیاندازید. ما جاذبه های گردشگری یزد با آدرس آنها را در این مقاله به شما معرفی می‌کنیم.
مسجد جامع، سرآمد جاهای دیدنی یزد
مسجد جامع یزد یکی از زیباترین و معروف‌ترین جاهای دیدنی یزد است. بهتر است بگویم بدون دیدن این شاهکار معماری با آن کاشی‌های آبی رنگ که آسمان را به زمین کشانده‌اند، سفر شما به یزد کامل نمی‌شود.
این مسجد در سه دوره تاریخی و در طول ۱۰۰ سال بنا شده است. نخستین سنگ بنای این مسجد در دوره ساسانیان گذاشته شده است. اما بنای فعلی مسجد، گنبد و کاشی کاری‌های آن متعلق به دوره‌های مختلفی از جمله آذری، ایلخانی و تیموری است.
برای دیدن مسجد جامع یزد می‌توانید تا ابتدای میدان ساعت بروید. میدان ساعت که پیاده شوید یک خیابان سنگ فرش را می‌بینید که مستقیم شما را به دل این مسجد آبی می‌رساند. داخل مسجد کاشی‌کاری‌های معروف را می‌بینید که اغلب گردشگران کنار آنها عکس‌های یادگاری گرفته‌اند. این کاشی‌کاری‌ها هم نماد این شهر هستند که یک عکس در کنار آنها مهر دیدار این شهر بر تاریخچه‌های سفر شماست.
قدم زدن در بافت تاریخی یزد را بعد از دیدن مسجد جامع می‌توانید شروع کنید. در امتداد خیابان سنگ فرش، از هر کوچه‌ای می‌توانید وارد بافت تاریخی شوید و قدم در تاریخ بگذارید.
لوکیشن مسجد جامع یزد روی گوگل مپ
بافت تاریخی یزد، جایی که زمان ایستاده است
بافت تاریخی یزد همان جایی است که در و دیوارش از اصالت این شهر حرف می‌زند. اگر خودتان را در کوچه و پس کوچه‌های آشتی‌کنان رها کنید، آرامش را در خشت خشت آن می‌توانید پیدا می‌کنید. این حرف‌ها و جمله‌ها شاید قبل از سفر فقط چند کلمه شاعرانه به نظر برسند که کنار هم ردیف شده‌اند، اما قدم در این شهر که بگذارید عاشق آن می‌شوید. سکوت و آرامش این کوچه‌های خشتی به جان و دلتان می‌نشیند.
در بافت تاریخی یزد، از پس هر کوچه یک موزه یا خانه تاریخی به استقبال شما می‌آید و شما را به گوشه گوشه تاریخ می‌برد.
لوکیشن بافت تاریخی یزد روی گوگل مپ
کافه‌های پشت بام، همنشینی با آسمان و بادگیرها
بر خلاف آنچه متداول است، در شهر تاریخی یزد شما می‌توانید سراغ کافه‌ها را از پشت بام‌ها بگیرید. یکی از مهمترین مکان های دیدنی یزد همین کافه ها هستند. در کافه‌های بافت تاریخی آسمان آبی تا چند قدمی شما پایین می‌آید و تا چشم کار می‌کند، خانه خشتی و بادگیر است. اینجا می‌توانید خودتان را مهمان یک فنجان چایی کنید که معمولا با نبات و باقلوا یزدی سرو می‌شود. یکی از زیباترین قاب‌هایی که می‌توانید از یزد در ذهن‌تان ببندید همینجاست. یک آبی بی‌نهایت بر بالای سر و خانه‌های خشتی و بادگیرهای دور و نزدیک جلوی چشمانتان.
زندان اسکندر یا مدرسه ضیائیه؟ هر کدام که شما می‌پسندید
زندان اسکندر سالهاست که در فهرست جاذبه های گردشگری یزد قرار دارد. مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر در محله فهادان یزد قرار دارد. در دل کوچه پس کوچه‌های بافت تاریخی یزد که قدم بزنید به این محله می‌رسید. زندان اسکندر در لیست آثار ملی ثبت شده و یادگاری از قرن هفتم است.
در ساخت این مدرسه که بیشتر به زندان اسکندر معروف است فقط از خشت خام استفاده شده و هیچ کاشی‌کاری در آن دیده نمی‌شود. گچبریها و رنگ آبی و لاجوردی روی خشت‌ها از تزئینات این بنا هستند.
به رسم معماری کویری، بنای مدرسه دور تا دور یک حیاط مرکزی قرا گرفته و در وسط آن هم چاهی عمیق وجود دارد که به یک سرداب می‌رسد.
لوکیشن زندان اسکندر روی گوگل مپ
چرا مدرسه ضیائیه را به زندان اسکندر می‌شناسند؟
گفته می‌شود که در زمان حمله اسکندر مقدونی به ایران، او در سر راه خود به ری در محل شهر یزد فعلی این زندان را برای مخالفان ساخته است. در دوره ساسانی به فرمان یزدگرد اول در این محل نخستین خشت‌های شهر یزد گذاشته می‌شود.
بعدها عارف معروف، ضیاءالدین حسین رضی در محل این زندان مدرسه‌ای ساخت که به مدرسه ضیائیه شناخته شد. با این وجود مردم نام این بنا را هنوز به داستان اسکندر گره می‌زنند.
بقعه دوزاده امام یزد، از آتشکده تا مقبره
بقعه دوازده امامی که در چند قدمی زندان اسکندر است، دومین گنبد شناسنامه‌دار ایران است. این بقعه یادگاری از قرن ۵ هجری و دوران سلجوقی است.
این بنا در محل یک آتشکده ساسانی بنا شده است. بقعه را از بیرون به شکل یک چهار ضلعی می‌بینید که به ۸ ضلعی تبدیل شده و در هر ۴ ضلع آن گوشواره وجود دارد. در داخل بنا گچ‌بری‌های اسلیمی دیده می‌شود که گفته می‌شود به گچ‌بری‌های دوره ایلخانی شباهت دارند. به خاطر محراب مرمری که در این بنا هست، باستان‌شناسان می‌گویند که این بنا مسجدی متعلق به قرن دوم و سوم است که روی آتشکده ساسانی بنا شده است. روی بنا کتیبه‌هایی هستند که آیات قران به خط کوفی روی آنها نوشته شده اشت.
لوکیشن بقعه دوازده امام روی گوگل مپ
خانه لاری‌ها، به تماشای شکوه گچبریها و آینه‌کاری‌‌ها
یکی از زیباترین جاهای دیدنی یزد که در محله فهادان و در نزدیکی بقعه دوازده امامی و زندان اسکندر قرار دارد، خانه تاریخی لاری‌هاست. یزد خانه‌های تاریخی زیادی دارد که متعلق به تجار و افراد سرشناس دوره قاجار و یادگاری از شکوه معماری آن دوران هستند. خانه لاری‌ها متعلق به یکی از همین افراد سرشناس است که بیش از ۲۷۰ سال پیش از فارس به یزد آمدند. تا پایان دوره حکومت رضاشاه این خانه همچنان یک خانه اعیان‌نشین بود، اما بعدها متروکه ماند. بعد از آنکه این بنا مدتی هم خانقاه نعمت‌اللهی بود، میراث فرهنگی یزد آن را خریداری و مرمت کرد. حالا درهای این خانه تارخی به عنوان نمادی از معماری باشکوه قاجاری به روی مردم باز است.
به رسم معماری دیگر خانه‌های قاجاری، اتاق‌های این بنا دور تا دور حیاط اصلی چیده شده‌اند. وسط حیاط هم یک حوض آبی بزرگ با گل‌های رنگین دور و برش خودنمایی می‌کند. گچ‌بری‌های ظریف، شیشه‌های رنگی، پنجره‌های ارسی، آینه کاری‌ها و نقاشی‌های بنا دل گردشگران را می‌برند. برای اینکه بازدیدتان از این بنای شاهانه قاجاری تمام و کامل باشد یادتان نرود به قسمت‌های مختلف خانه لاری‌ها از جمله ایوان و بادگیر، سرداب، حیاط میانی و حیاط سوم سر بزنید.
نام خانه لاری‌ها در لیست آثار ملی ایران ثبت شده است تا مهر تاییدی باشد بر ارزش تاریخی این بنا.
لوکیشن خانه لاری‌ها روی گوگل مپ
موزه‌های یزد، گل سرسبد دیدنی های یزد
در یزد آثار تاریخی را در خانه‌هایی به نمایش گذاشته‌اند که خودشان تاریخچه بالا بندی دارند و حرف‌های زیادی برای گفتن از تاریخ. موزه سکه و مردم شناسی و موزه آب دو مورد از معروف‌ترین موزه‌های یزد هستند که در ادامه با آنها بیشتر آشنا می‌شوید.
موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده، یک موزه تمام عیار
اگر کمی از سمت مسجد جامعه به طرف محله فهادان در کوچه‌های آشتی‌کنان قدم بزنید به موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده می‌رسید. این موزه در خانه عرب زاده قرار دارد که یکی از یادگاری‌های قاجاری این شهر است. به محض اینکه وارد بنا می‌شوید اتاق‌ها را می‌بینید که دور تا دور حوض دست به دست هم داده‌اند.
این مجموعه ۱۰ سالن دارد که در آن سکه‌های دوره‌های تاریخی مختلف و همچنین وسایل و سبک زندگی گذشته مردم یزد به نمایش گذاشته شده است. این سکه‌ها به همت استاد حسین حیدرزاده، استاد علم سکه شناسی، در طول سال‌های ۵۵ تا ۸۳ گردآوری شده‌اند و حالا در این خانه تاریخی به نمایش گذاشته شده‌اند.
۵۰۰۰ قطعه سکه قدیمی از جنس طلا، نقره، مس و برنج از دوره‌های مختلف را می‌توان در این موزه یکجا دید. علاوه بر سکه، اسکناس‌های دوره‌های مختلف ایران از دوره ناصر‌الدین شاه تا کنون در این موزه وجود دارد.
در بخش مردم شناسی موزه ۱۰۰۰ قطعه از وسایل مورد استفاده مردم در ۴۲ دوره تاریخی گذشته (از دوره هخامنشیان تا به امروز) مثل انواع وسایل لازم برای پختن نان در منزل، زیور آلات و تسبیحات از سنگ‌های قیمتی مثل کهربا و اسناد و نسخه‌های خطی به نمایش گذاشته شده است. هر چند این موزه به همت استاد حیدرزاده پا گرفته و شخصی بوده، در حال حاضر به میراث فرهنگی واگذار شده است.
لوکیشن موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده روی گوگل مپ
موزه آب در خانه کلاهدوزها؛ یک موزه در موزه
یکی از کلماتی که چیدن آن کنار کویر کمی سخت به نظر می‌رسد، آب است. حالا این شهر کویری موزه‌ای دارد به نام آب که نشان می‌دهد مردم این شهر چطور آب را به دل این شهر کویری کشانده‌اند.
موزه آب یزد در کنار یکی از جاهای دیدنی معروف یزد یعنی میدان امیر چخماق قرار دارد. خانه‌های تاریخی یزد خودشان یک موزه هستند از هنر معماری، گچ‌بری و آینه‌کاری دوره قاجاری و وقتی داخل آنها یک موزه هم برپا شود، موزه در موزه می‌شود.
موزه آب یزد هم در یکی از همین خانه‌های تاریخی باشکوه یزد، خانه کلاهدوزها، تاسیس شده است. سید علی اکبر کلاهدوز از تجار معروف و بلند آوازه قاجار بوده است که همراه خانواده‌اش روزگاری در این بنای باشکوه زندگی می‌کرده است. زمانی دو قنات از این خانه عبور می‌کردند که قنات زارچ هنوز هم از آن می‌گذرد.
در موزه آب یزد چه می‌بینیم؟
در این موزه تاریخچه آب و چاه و قنات یزد در ۵ طبقه به نمایش گذشته شده است. در طبقه دوم این بنا یک پایاب هشت ضلعی می‌بینید که در عمق ۱۰ متری زمین قرار گرفته است. این پایاب دما را برای نگهداری مواد خوراکی ثابت نگه می‌داشته است. در وسط همین طبقه حوضی قرار دارد که به خاطر قناتی که از وسط آن می‌گذشته، هوا همیشه خنک و مطبوع بوده است.
برای دیدن بخش اصلی موزه باید به طبقه سوم بروید. در این طبقه می‌توانید ابزارهایی که در روند تکامل تامین آب یزد استفاده شده است را ببینید مثل ابزار اندازه گیری حجم آب، وسایل تامین روشنایی در قنات، اسناد و مدارک خرید و فروش آب و ظروف نگهداری و حمل آب.
تالار آیینه
اتاق اسناد در تالار آیینه قرار دارد، که یکی از باشکوه‌ترین بخش‌های این خانه تاریخی است. در بخش اسناد، اسنادی از قبیل کتابچه میرآب‌ها و اسناد توزیع آب را می‌بینید. حتی اسنادی وجود دارند که نشان می‌دهند مهریه بعضی خانم‌ها آب بوده است.
مجموعه میدان امیر چخماق، میدانی سراسر زیبایی
میدان امیر چخماق از آن دیدنی های یزد است که خوراک عکس است. بیشتر عکس‌هایی که از میدان امیرچخماق گرفته‌اند، خود بنا را به همراه انعکاس آن در حوض جلوی بنا نشان می‌دهد. میدان امیر چخماق بعد از غروب و با آن نورپردازی نارنجی رنگش در زیباترین حالت خود است. این بنا دارای تکیه، بازار، مسجد و دو آب انبار است که رد پای تاریخ آن به دوره تیموریان برمی‌گردد.
این مجموعه تاریخی که در اول لیست مکان‌های دیدنی یزد جا خوش کرده است، به دست حاکم یزد در دوره شاهرخ تیموری یعنی امیر جلال‌الدین چخماق و به کمک همسر او ساخته شده است. تکیه و مسجد امیر چخماق در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند.
در گوشه‌ای از حیاط تکیه می‌توانید نخل معروف یزد را هم ببینید. دور حیاط مغازه‌های سوغاتی فروشی و رستوران هم هستند که اگر موقع ناهار یا شام آنجا باشید، حسابی سر مغازه‌دارها شلوغ است. در نبش حیاط شیرینی معروف حاج خلیفه را می‌بینید که سوغاتی‌های لذیذ یزد از قطاب و باقلوا گرفته تا کیک یزد ی، نبات و انواع شیرینی را می‌فروشند.
لوکیشن میدان امیر چخماق روی گوگل مپ
آتکشده یزد، میزبانی آتش ۱۵۰۰ ساله
آتکشده از جاهای دیدنی یزد میزبان آتش مقدس ۱۵۰۰ ساله است که نه تنها پیروان زرتشت بلکه گردشگرانی از هر دین و آیین را به این آتشکده می‌کشاند.
بعد از اینکه ورودی را از باجه بلیط تهیه کردید وارد حیاط آتشکده می‌شوید. اینجا هم مانند میدان امیر چخماق در اغلب عکس‌ها خود بنا با انعکاس آن در حوض گرد رو‌به‌روی آن گره خورده است. حیاط آتکشده سرسبزی همیشگی خود را وام‌دار کاج‌ها و سروهایی است که تمام فصل‌ها دست از سبزی نمی‌کشند. بنای آتشکده یزد در دوره پهلوی اول ساخته شده است.
معماری آتشکده
یکی از ویژگی‌های اصلی معماری آتشکده‌ها ساده بودن آن‌هاست و بر عکس خیلی از عبادتگاه‌ها از شکوه و تزئینات معماری در آنها خبری نیست. آتشکده زرتشتیان یزد با الهام از معماری تخت جمشید و آتکشده پارسیان هند ساخته شده است. در بالای بنا هم نگاره فروهر می‌درخشد. سرستون‌های سنگی جلوی بنا جلوه‌ای از هنر هنرمندان اصفهانی است. این سرستون‌ها در اصفهان تراشیده شده‌اند و به یزد آورده شده‌اند.
آتش مقدس از جاهای دیدنی یزد
برای دیدن آتش مقدس باید پله‌ها را بالا بروید و وارد بنا شوید. در یک اتاقک شیشه‌ای و داخل ظرف گلدان مانندی از جنس برنز آتش مقدس را می‌بینید که ۱۵۰۰ سال است بی‌وقفه روشن نگه داشته شده است. مسئولیت روشن نگه داشتن آتش با شخصی به نام هیربد است که با اضافه کردن چوب‌های خشک و مقاوم مثل چوب بادام و زردآلو آن را روشن نگه می‌دارد. روی دیوارهای سالن هم از کتاب مقدس زرتشت نوشته‌هایی به زبان زرتشتی، فارسی و انگلیسی دیده می‌شود.
نمایشگاه عکاسی
در قسمت زیر زمین نمایشگاه عکاسی دائمی برپاست که آثار هنرمندان زرتشتی سبک زندگی، مراسم‌ها و آیین‌ها و پوشش زرتشتیان یزد و شهرهای اطراف را به تصویر کشیده است.
باغ دولت آباد، از بهشتی‌ترین جاهای دیدنی یزد
باغ دولت آباد یکی از زیباترین نمونه‌های باغ‌های ایرانی است که یونسکو هم در ستایش این باغ، آن را به لیست میراث جهانی خود اضافه کرده است. در مجموع ۹ باغ از باغ‌های ایرانی در لیست یونسکو ثبت شده‌اند که یکی از آنها هم در سفر به یزد می‌توانید ببینید. این باغ ۲۶۰ سال است که جای خود را در دل شهر یزد محکم کرده است و گل سرسبد مراکز دیدنی یزد است.
حوض بزرگ و فواره‌های باغ دولت آباد شما را به عمارتی در وسط باغ می‌رسانند. عمارتی که به شکل هشت ضلعی و در دو طبقه بنا شده است. پنجره‌های ارسی با شیشه‌های رنگی، حوضخانه و کاربندی‌ها زیبایی‌ها عمارت را چندین برابر می‌کند. بادگیری که مانند تاج بر سر این عمارت نشسته، بلندترین بادگیر دنیاست.
مجموعه این بنا با آن حوض بزرگ پر آب در وسط باغی سرسبز با درختان انگور و سرو و کاج تداعی‌گر بهشت و بهاری جاودان است.
لوکیشن باغ دولت آباد یزد روی گوگل مپ
دخمه زرتشتیان، آرامگاه بدون خاک
در آیین زرتشت اجساد را دفن نمی‌کنند بلکه آنها را در دخمه یا برج خاموشان می‌گذارند تا گوشت آنها غذای پرنده‌ها شود. بعد استخوان‌ها را به چاهی منتقل می‌کنند.
آدرس دخمه زرتشتیان یزد در ۱۵ کیلومتری یزد و در نزدیکی منطقه صفائیه قرار دارد. به محوطه دخمه‌ها که برسید دو بنا می‌بینید که یکی قدیمی‌تر از دیگری است. دخمه‌های زرتشتیان به سه بخش مردان، زنان و کودکان تقسیم شده است. در انتهای دخمه اجساد آقایان قرار می‌گرفت، دایره میانی متعلق به خانم‌ها بوده و در نوار بعد از این دایره میانی اجساد کودکان را قرار می‌دادند. وسط این دخمه‌ها چاه بسیار بزرگی وجود دارد که استخوان‌های باقی مانده از اجساد را در آن می‌ریختند.
لوکیشن دخمه زرتشتیان یزد روی گوگل مپ
آب انبار شش بادگیری، آب‌انبار ۵ ستاره یزد
بیش از ۱۰۰ آب انبار در شهر یزد وجود دارد که آب انبار شش بادگیری به خاطر تعداد بادگیرهای آن از همه معروف‌تر و از جاهای دیدنی یزد است. برای شهر کویری مثل یزد آب اهمیت زیادی داشته است و به همین خاطر آب انبارهای زیادی در این شهر دیده می‌شود.
آب انبار چیست؟
آب انبارها در واقع یک مخزن سرپوشیده هستند که در گذشته پایین‌تر از سطح زمین ساخته می‌شدند تا آب‌های جاری برای استفاده مردم در آنها ذخیره شود. حالا شما با یکی از معروف‌ترین آب انبارهای یزد آشنا می‌شوید.
لوکیشن آب انبار شش بادگیری روی گوگل مپ
آب انبار شش بادگیری چه چیزهایی برای دیدن دارد؟
آب انبار شش بادگیری یزد که نامش در فهرست آثار ملی هم ثبت شده دردوران قاجار ساخته شده است. ۳ بادگیر این بنا قدیمی هستند و ۳ بادگیر دیگر جدید. این آب‌انبار هم مانند تمام آب انبارهای دیگر، خزینه، گنبد، پاشیر و بادگیر دارد. هر کدام از این بخش‌ها کارکردهای مختلف داشته‌اند: خزینه برای نگهداری آب در دل زمین، بادگیر برای خنک نگه داشتن آب در خزینه، گنبد روی خزینه برای تمیز نگه داشتن آب و پاشیر راهرویی بوده برای برداشتن آب.
آب‌انبار شش بادگیری که این روزها یکی از جاذبه‌های گردشگری یزد است، تا ۱۰ سال پیش مردم از آن استفاده می‌کردند.
هتل‌های سنتی از جاهای دیدنی یزد
هتل‌های سنتی یزد در واقع خانه‌های قاجاری هستند که به هتل تبدیل شده‌اند. اغلب کسانی که به یزد سفر می‌کنند سعی می‌کنند در این هتل‌های سنتی که حال و هوای زندگی‌های قدیمی و باصفا در آنها جاری است اقامت داشته باشند.
در هتل‌های سنتی از جاهای دیدنی یزد معماری و فضای خانه‌های قدیمی حفظ شده است اما امکانات زندگی امروزی در اختیار مهمان‌ها قرار می‌گیرد. بیشتر غذاهای ایرانی و سنتی یزد هم در رستوران‌های این هتل‌ها سرو می‌شود.
هتل شرق، هتل فهادان، هتل ملک‌التجاراز جمله هتل‌های یزد هستند که در روزگار گذشته خانه اعیان و تجار بودند و حالا میزبان گردشگران شهر یزد.
بازار مسگری، جایی که مس‌‌ها به رویتان برق می‌زنند
یکی از صنایع دستی قدیمی یزد علاوه بر ترمه و داری‌بافی مسگری بوده است. بازار قدیمی مسگرهای یزد که تاریخ آن به دوره تیموری برمی‌گردد، نشان دهنده قدمت صنعت مسگری در این شهر است. بنای بازار از خشت و گل و آجر ساخته شده است و سقف‌های ضربی دارد.
در گذشته بیش از ۱۶۰ مسگر و استادکار قدیمی در این بازار مشغول بودند و صدای چکش‌هایشان روی ورقه‌های مسی در بازار می‌پیچید. هرچند تعداد این حرفه‌ای‌های مسگری در بازار مس این روزها اندازه گذشته نیست، اما بازار هنوز رونق خود را دارد. در بازار مسگرها که قدم بگذارید تا چشم کار می‌کند ظروف مسی است که از درها و دیوارهای مغازه به روی مهمانان برق می‌زنند. قندان، گلدان، قابلمه، فنجان، سینی، کماجدان، کشکول و اغلب ظروف آشپزخانه مسی را در این بازار می‌توانید پیدا کنید. این ظروف با ذوق و سلیقه مسگرهای یزدی به برجسته کاری‌ها و طر‌های اسلیمی و هخامنشی مزین شده‌اند.
لوکیشن بازار مسگرها روی گوگل مپ
به دیدن یزد اگر می‌روید…
به دیدن یزد اگر می‌روید، کنار بازدید از جاهای دیدنی یزد قدم زدن در بافت تاریخی، نوشیدن چای در پشت بام به همراه تماشای بادگیرها و کشف خشت به خشت این شهر را فراموش نکنید. سفر به یزد مثل قدم زدن در تاریخ است؛ به این شهر سفر کنید تا سکوت و حال و هوای متفاوت اولین شهر خشتی دنیا به جان و دلتان بنشیند