فهرست مطالب
نملاتمس چیست و چه کاربردی دارد؟
عنصر مس با 0.01 درصد فرآوانی، 24 امین عنصر فراوان در پوسته زمین است و در رده مهم‌ترین مواد غیر آهنی فلزی قرار می‌گیرد. عنصر مس دارای ویژگی‌های خاصی مانند قابلیت چکش خوری، مقاومت بالا در برابر ضربه، هادی جریان الکتریکی، شکل پذیری راحت و … است که همین ویژگی‌ها آن را تبدیل به یکی از پر استفاده‌ترین مواد معدنی در صنایع مختلف کرده است. استفاده از مس به هزاران سال قبل برمی‌گردد؛ در آن زمان برای اولین بار این ماده ارزشمند را از دل معادن قبرس استخراج کردند و نام مس را از واژه لاتین сyprium ( به معنای فلز قبرس) گرفتند.
مهم‌ترین کاربردهای مس عبارتند از:
- تولید سیم مسی
- محافظ کشتی در برابر بارناکل‌‌ها
- سازهای بادی
- موتور الکترو مغناطیسی
- معماری ساختمان
- هنر تزئینی
- مجسمه سازی
- لوله مسی
- دستگیره درب
- مهم‌ترین معادن مس در ایران
خوشبختانه کشور ما سرشار از معادن مختلف است که معادن مس هم با پراکندگی مناسبی در سرتاسر ایران قرار دارند. تقریبا در هر منطقه یک معدن مس بزرگ کشف شده است که از آن مواد اولیه مورد نیاز صنایع دیگر راجهت خرید مواد معدنی، استخراج می‌کنند. بزرگ‌ترین معادن مس ایران شامل چهار معدن سرچشمه، سونگون، قلعه زری و میدوک است. معمولا استخراج در معادن مس بدین گونه است که با یک انفجار، سنگ معدن را با توجه به نوع و عیار آن تقسیم بندی کرده و سپس هر سنگ را به کارخانه خاصی ارسال می‌کنند تا به کمک سنگ شکن اولیه به قطعات کوچک‌تر تبدیل شود.
معدن مس سرچشمه:
بزرگ‌ترین معدن مس ایران و یکی از بزرگ‌ترین تولید کننده های مس دنیا، معدن مس سرچشمه بوده که در 50 کیلومتری شهر رفسنجان کشف شده است. طبق نظر متخصصین میزان ذخایر این معدن بزرگ به یک میلیارد و 200 میلیون تن می‌رسد. مس‌های موجود در معدن مس سرچشمه با روش روباز از داخل معدن استخراج شده و سپس برای جداسازی ناخالصی‌ها به کارخانجات خردایش سنگ منتقل می‌شوند. خروجی این معدن تنها به مس محدود نشده و مواد با ارزش مولیبدن و طلا هم از دل این معدن بدست می‌آیند.
معدن مس سونگون:
معدن سونگون در نزدیکی روستای تخریب شده سونگون، در آذربایجان شرقی واقع شده که ذخایر آن در حدود یک میلیارد تن تخمین زده شده است. با توجه به داده‌ها 796 میلیون تن مس این معدن قابل استخراج بوده و علاوه بر مس می‌توان مواد ارزشمند دیگری مانند طلا، مس، نقره و … را از دل این معدن استخراج کرد.
معدن مس میدوک: این معدن مس در 42 کیلومتری شهر کرمان قرار دارد و در گذشته به معدن لاچاه شناخته می‌شد. پس از مدتی به دلیل نزدیکی این معدن به روستای میدوک، نام آن را به معدن میدوک تغییر دادند. میزان ذخیره مس این معدن بزرگ 170 میلیون تن تخمین زده شده که 144 میلیون تن آن قابل استخراج خواهد بود.
معدن مس قلعه زری:
معدن مس قلعه زری در 180 کیلومتری جنوب بیرجند جای دارد که از 70 سال پیش مورد بهره برداری قرار گرفته است. میزان ذخیره اولیه مس قلعه زری حدودا 500 هزار تن تخمین زده شده بود اما امروزه میزان استخراج مس از این معدن به 3 میلیون و 500 هزار تن رسیده است و هنوز هم ذخایر ارزشمند زیادی در داخل این معدن بدون تغییر باقی مانده‌اند.